Populus tremula

Immer rappe ruisende ratelaar

Informatie over Populus tremula

Ratelaar

Populus tremula heet niet voor niets trilpopulier, ratelpopulier of esp. Zelfs het minste geringste vermoeden van een nauwelijks waarneembaar zuchtje wind doet zijn bladeren tekeer gaan alsof er een orkaan bezig is. Niet voor niets doet een plotseling opdoemend gevoel van angst de mens “rillen als een espenblad”. Er zijn vele manieren waarop dat (t)rillen te verklaren valt. De volgende vertelling is maar een van de vele voor mogelijk gehouden oorzaken: Toen Christus rondreisde, zieken genas en goedheid en wonderen verrichtte, bogen alle bomen in goddelijke verering hun kruin wanneer hij hen passeerde. Behalve Populus termula. “Ik ben vrij van zonde en hoef niet te buigen”, zo zou hij hooghartig hebben verklaard. Voor deze hoogmoed strafte Christus hem met eeuwigdurende onrust. Ook niet echt aardig van hem maar volgens het verhaal wel de reden dat zijn blaadjes onder het minste zuchtje wind hun ruisend ratelende riedel ten gehore brengen. Een plausibeler verklaring kan zijn dat de bladsteel van de ratelpopulier langer is dan het blad zelf. Het blad heeft dus veel bewegingsruimte en er is nauwelijks wind nodig om blaadjes tegen elkaar te laten aankomen. Daardoor ontstaat het ruisen. Welke realiteit je ook verkiest, ruisen doet de trilpopulier continu en vaak uitbundig. Vooral wanneer hij zijn volwassen lengte van 25 tot 35 meter bereikt en vele zuchten wind opvangt, laat hij zich vaak horen. Hoge bomen vangen immers veel wind. Niet voor niets dat zowel Chaucer als Shakespeare hem expliciet noemen in hun schrijfsels en dat hij terugkomt in bijbelboeken zoals Genesis en Leviticus. Populus tremula kent een lange en rijke geschiedenis. Er wordt zelfs gezegd dat hij hout geleverd zou hebben voor Christus’ kruis, maar dat wordt van zoveel bomen beweerd dat we dat inmiddels maar met een korreltje zout nemen.

Rap groeiende gast

Deze boom is een snelle groeier en dat heeft naast de (logische) voordelen ook zo zijn nadelen want haastige spoed… Doordat hij zo snel groeit, begint het kernhout vaak vanaf zijn dertigste levensjaar al enigszins te rotten. Bovendien heeft hij last van wortelopslag (of eigenlijk hebben wij daar last van): nieuwe wortels blijven zich aandienen aan zijn basis en dienen verwijderd te worden als je graag 1 exemplaar hebt en houdt. Er is dus enig (laag) snoeiwerk vereist. Maar daar krijg je wel wat voor terug: een eeuwig zingende boom die naar eigen zeggen zonder zonde is. Kom daar nog maar eens om! Esp kan wel eens last hebben van populierenroest of echte meeldauw. Dat zijn overkomelijke kwalen dus maak je daar maar niet al te veel zorgen om.

Een hele aardige visuele bijkomstigheid van Populus tremula is dat de vrouwelijke katjes zo pluizig en talrijk zijn dat het bij sommige bomen haast lijkt alsof het sneeuwt in de periode dat ze open springen. En dat is gewoon mooi. Planten dus de ruisende ratelaar!