Cedrus libani

Overal aanbeden

Cedrus libani, het is vrij zeldzaam dat een (naald)boom zowel in zijn gebied van oorsprong als over de rest van de wereld in gelijke mate wordt aanbeden vanwege zijn majestueuze schoonheid en praktische toepasbaarheid. Libanonceder is echter een uitzonderlijke boom en daarmee een terechte uitzondering op de regel. Het is een schitterende conifeer die in West-Europa ca. 25 meter hoog kan worden en soms bijna net zo breed kan zijn. De takken groeien in zijn jeugd schuin omhoog waardoor de voor coniferen zo kenmerkende piramidevorm ontstaat. Op latere leeftijd groeien de takken meer horizontaal uit. Dan ziet Cedrus libani er schitterend en majestueus uit en doet hij zowel denken aan mythische levensbomen als aan een nogal flink uit kluiten gewassen bonsaiboom. Zijn onderste takken kunnen dan net zo breed zijn als de boom hoog is en de enorme kroon groeit dan uit tot een mooie, brede, groene paraplu die uit verschillende etages lijkt te bestaan. Libanonceder kan uitgroeien tot ware woudreus-achtige proporties. Uit Frankrijk, Spanje en Italië komen meldingen van bomen tot 36-37 meter en uit Engeland zelfs een van een boom die bijna 43 meter hoog werd. Dat zijn exemplaren van vele honderden jaren oud en zoiets is dan wel te verwachten wanneer je weet dat deze boom in uitzonderlijke gevallen zelfs enkele duizenden jaren oud kan worden. Eén exemplaar werd op basis van de jaarringen door een Franse botanist geschat op een bijna onvoorstelbare leeftijd van 4.000 à 5.000 jaar.

Houtleverancier

In zijn gebied van oorsprong wordt het hout van Cedrus libani al duizenden jaren intensief gebruikt en verhandeld. Zo’n 4.500 jaar voor onze jaartelling werd het hout al geïmporteerd door de Egyptenaren die de kwaliteit en aangename geur van het hout zeer waardeerden. Enkele duizenden jaren later werd pas duidelijk waar de liefde van de mens soms toe leidt: rond de eerste eeuw na Christus was er in de oorspronkelijke cederwouden van Cyprus en Libanon al een flink gat geslagen. Tijdens de 19e eeuw werd bijna alles dat er nog stond gerooid om er spoorbielzen van te maken zodat er in 1876 op de berg Libanon zelf nog maar net 100 hectare Cedrus libani stond. Uiteindelijk werd dit gebied in 1996 ingeschreven op de werelderfgoedlijst van Unesco. Het valt te hopen dat dit de boom redt want hij staat nog steeds op de rode lijst van het IUCN onder het kopje ‘kwetsbaar’.

Wereldberoemd en bezongen

Die rare mens toch: hij kan je bijna laten uitsterven maar kan ook rustig ondertussen onophoudelijk de loftrompet laten schallen om je uitzonderlijke kwaliteiten te bezingen. De bijbel roemt onze Libanonceder tientallen keren, vroege joodse en islamitische teksten maken uitgebreid gewag van deze boom en George Washington ligt zelfs onder een Cedrus libani begraven. Daarnaast noemen grote namen zoals Shakespeare, Vondel en Antoine de Saint-Exupery de boom uitgebreid en in meerdere van hun geschriften.

Symboliek

Zulke beroemde auteurs staan bekend om de symboliek die uit hun teksten druipt en het kan geen toeval zijn dat Libanonceder bijna uit zijn voegen barst van de symboliek. Hij staat voor rust (omdat de takken zo horizontaal gespreid staan), voor constantheid (omdat hij eeuwen lang niet verandert), voor macht en majestueuze verhevenheid (vanwege zijn indrukwekkende postuur) en in de Hongaarse mythologie is hij een levensboom die staat voor vruchtbaarheid. Inmiddels hebben de Libanezen ook bedacht dat dit nationale symbool het preserveren waard is en staat hij niet alleen op de nationale vlag maar is er ook een hoge onderscheiding naar hem vernoemd. Beter laat dan nooit zullen we maar zeggen.

Omdat de boom al zolang zo populair is, kun je op veel continenten genieten van oude, grote en door de tijd aangetaste Libanonceders. Toch schijnen er maar 2 plekken te zijn waar je hem in al zijn grootsheid en glorie kunt bewonderen. Enerzijds natuurlijk de berg Libanon in het gelijknamige land. Als je wat minder ver wil reizen staat er sinds ongeveer 1760 een cederbos bij Goodwood in Sussex, Engeland dat uit zo’n 2.000 bomen bestaat en dat schijnt een absoluut sensationele plek te zijn. Moet het na lezen van bovenstaande echt nog gezegd? Vooruit dan: planten deze machtige boom!