Aesculus hippocastanum leiboom

Aesculus hippocastanum of Witte paardenkastanje wordt in de West-Europese geschiedenis beschreven vanaf midden zestiende eeuw. In de jaren negentig van die eeuw werd de boom door de botanicus Clusius geïntroduceerd in de Leidse Hortus Botanicus.

Gebruik

Als ‘nutteloze schoonheid’ bestaat, zou de witte paardenkastanje wellicht met enig recht aanspraak kunnen maken op die kwalificatie. Het hout van de boom is nogal slecht bruikbaar in de bouw vanwege de ‘rechtse draai’ die je in het hout van bijna alle bomen terugziet. Schroeven blijven daardoor niet goed zitten. Daarnaast zijn de vruchten niet geschikt voor menselijke consumptie. Wel kennen ze enig medicinaal nut. De naam paardenkastanje stamt waarschijnlijk uit Turkije waar men paarden kastanjes voerde ter bestrijding van hoest. Ook menselijke kwalen zouden gebaat zijn bij een behandeling met paardenkastanje. Deze kastanje schijnt de doorbloeding te stimuleren en kan worden toegepast bij sommige vormen van vaatproblematiek zoals een te hoog gehalte cholesterol in het bloed of spataderen. Daarnaast zou het ook werken tegen jicht en bepaalde schimmelinfecties. Tenslotte kan deze boom buitengemeen goed tegen luchtvervuiling dus wordt hij veel toegepast in de openbare ruimte. Aesculus hippocastanum is geen familie van Castanea sativa (tamme kastanje).

Nutteloos?

Bestaat ‘nutteloze schoonheid’ echter wel? Wie van natuurpracht geniet, voelt zich daarna vaak beter, gezonder en vitaler. Natuurlijke schoonheid kan zelfs dermate indrukwekkend en imponerend zijn dat het ons alle woorden uit de mond stoot. Of, zoals Anne Frank op 23 februari 1944 in haar dagboek schreef: ''Wij keken alle twee naar de blauwe hemel, de kale kastanjeboom aan wiens takken kleine druppeltjes schitterden, naar de meeuwen en de andere vogels die in hun scheervlucht wel van zilver leken. Dat alles ontroerde en pakte ons alle twee zo, dat we niet meer konden spreken.'' Schoonheid kan dus wel zeker van enig nut zijn en niet alleen voor een jong meisje dat gedwongen binnenshuis verblijft en die de vrije natuur alleen vanachter glas gadeslaat. De ‘Anne Frankboom’ is daardoor niet alleen een schrijnend maar zeker en vooral een lichtend voorbeeld van de hooggewaardeerde esthetische waarde van de witte paardenkastanje. Annes’ boom zelf staat niet meer in de binnentuin van Keizersgracht 188. Hij was geruime tijd ziek voor hij omwoei in 2010. Gelukkig zijn er veel kastanjes van deze boom verzameld en staan zijn nazaten over de hele wereld. In het Amsterdamse bos alleen al kun je er 150 tegenkomen.

Niks nutteloos!

Het is echter wel vrij calvinistisch om het predikaat ‘nutteloos’ toe te kennen aan een boom die ‘alleen maar’ schoonheid en blijheid verspreidt. Wie de kastanje nutteloos vindt, schuift daarmee alle prachtige kunst, muziek en culinaire hoogstandjes uit de geschiedenis op dezelfde hoop van praktisch ‘onnuttige’ zaken. En we mogen het er toch wel over eens zijn dat juist die minder tastbare elementen de kwaliteit van ons leven een zeer tastbare injectie geluk, genot en plezier geven?

Aesculus hippocastanum is een klassieke boom in het rijtje eik, beuk en els. Hij verdient een flinke plek in eigenlijk elk park, grote tuin of (voedsel)bos.

Deze plant is ook verkrijgbaar als:

• Aesculus hippocastanum dakboom
• Aesculus hippocastanum op stam
• Aesculus hippocastanum meerstammig / struik
• Aesculus hippocastanum Tuinplanten